Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg

Gisteren kreeg een collega van mij de vraag: wat is jouw gekke gewoonte? Op zich geen hele rare vraag (naar mijn mening heeft iedereen wel een gekke of vreemde gewoonte), maar over de antwoorden bleken de meningen nogal te verschillen. Want tja, wat is nou eigenlijk een ‘gekke gewoonte’?

Alleen op de witte strepen van het zebrapad lopen, op een bepaalde manier een appel eten, niet kunnen slapen voordat de gordijnen echt goed dicht zitten: het zijn allemaal voorbeelden van gewoontes die door jou of mij als ‘gek’ bestempeld kunnen worden. En met ‘gek’ wordt in dit geval bedoeld: anders dan gewoon. De vraag is alleen: wanneer is iets anders dan gewoon? Wanneer wordt een ‘gewone gewoonte’ een ‘gekke gewoonte’?

Voorbeeld: ik houd heel erg van appelstroop. Wanneer ik dit gewoon op mijn boterham zou smeren, dan zou er wat betreft deze gewoonte niets aan de hand zijn. Vertel ik er echter bij dat ik bovenop die appelstroop ook nog een plak kaas leg, dan beginnen er hier en daar al wat wenkbrauwen te fronsen. Laat ik dan vervolgens ook nog vallen dat ik bovenop die plak kaas graag nog wat plakjes tomaat en komkommer plaats, of dat ik de appelstroop ook prima weet te combineren met een plakje kipfilet of gerookte zalm, dan kun je er zeker van zijn dat ik in één klap ben gedegradeerd van de categorie ‘normaal’ naar de categorie ‘gek’.

De grens tussen ‘goed’ en ‘gestoord’ is vaak erg dun. Wat voor de een vreemd is, is voor de ander doodnormaal. Zo keek geen van mijn collega’s er raar van op toen ik aangaf altijd eerst de binnenkant van de pizza te eten en dan pas de korstjes, maar was het feit dat een andere collega altijd eerst een kauwgompje nam voordat ze ging roken toch echt wel een beetje aan de gekke kant. Ik denk dan ook dat het maar net is waar je gewend aan bent. Een gewoonte heet niet voor niet een ‘gewoonte’. Het is een handeling waar jij en eventueel je directe omgeving vertrouwd mee is geraakt, waardoor het een plaats heeft gekregen in je normale manier van doen. Zo reikt Vriendje Nooit Genoeg me iedere ochtend de felbegeerde pot met stroop zonder blikken of blozen aan en hebben ook mijn ouders mijn gewoonte geaccepteerd door in ieder geval altijd standaard een pot in de kast te hebben staan voor het geval ik op bezoek kom.

Natuurlijk zijn er wel degradaties in de gekheid van gewoontes. Zo is die appelstroop van mij is nog wel enigszins als ‘goed gek’ te accepteren, maar wordt het een andere zaak als ik bijvoorbeeld zou opbiechten dat ik stiekem graag stoepkrijt eet, zoals een meisje in het BNN programma ‘Van de gekke’. Ook moet een gekke gewoonte ook niet verward worden met een tic, waarbij je iets niet uit de macht der gewoonte doet, maar omdat het voor je gevoel niet anders kan. Daar waar je een gewoonte nog wel redelijk makkelijk af kunt leren, komt een tic voort uit oncontroleerbaar dwangmatig gevoel waarbij de drang om het te doen sterker is dan de wil om het te stoppen.

Gelukkig is mijn appelstroopliefde zeker nog tembaar en kan ik ook prima slapen als ik per ongeluk toch eerst de korstjes van de pizza heb gegeten. En ok, dat ik inderdaad echt liever nog even uit mijn bed stap om de gordijnen goed dicht te doen omdat ik anders niet kan slapen, daar mogen jullie van denken wat je wilt. Maar ik zeg: beter een gekke gewoonte dan gewoon helemaal gek!